مقایسه سطوح مسئولیت پذیری دانش آموزان ورزشکار و غیر ورزشکار پایه سوم راهنمایی از دیدگاه والدین و معلمان

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه سطوح مسئولیت پذیری دانش آموزان ورزشکار و غیرورزشکار از دیدگاه والدین و معلمان آن ها بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه سوم راهنمایی مدارس دولتی شهر رشت ( 6882 نفر) در سال تحصیلی91-90 تشکیل دادند که مسئولیت پذیری آنان بر اساس دیدگاه والدین، معلمان تربیت بدنی و معلمان سایر دروس بررسی شد. نمونه آماری بر اساس جدول مورگان، 365 نفر برآورد شد که با احتمال افت نمونه پژوهش، تعداد 400 نفر دانش آموز (200نفر ورزشکار و 200 نفر غیر ورزشکار) به طور تصادفی خوشه ای انتخاب شدند، ولی تعداد 357 نفر از دانش آموزان (89 درصد) در پژوهش شرکت کردند. ابزار پژوهش، پرسشنامه استاندارد مسئولیت پذیری psrq رایت و همکاران (2008) بود که برای بررسی مسئولیت پذیری دانش آموزان در پنج سطح بی مسئولیتی، احترام، تلاش، خودگردانی، و کمک و توجه به دیگران استفاده شد. سه نسخه از پرسشنامه برای بررسی روایی صوری و محتوایی در اختیار 15 نفر از صاحب نظران و اساتید مدیریت ورزشی و روان شناسی و 5 نفر از کارشناسان و معلمان خبره آموزش و پرورش قرار گرفت و پایایی پرسشنامه های مسئولیت پذیری دانش آموزان در خانه ( 72/0 =?) ، در کلاس تربیت بدنی (86/0 =? ) و در سایر کلاس ها (90/0=? ) با روش آلفای کرونباخ تایید شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آزمون یومن ویتنی و ضریب همبستگی(اسپیرمن و تفکیکی) و در سطح معنی داری 05/0 p? نشان داد از دیدگاه والدین، معلمان تربیت بدنی و معلمان سایر دروس، دانش آموزان ورزشکار در تمام سطوح مسئولیت پذیری (به جز سطح بی مسئولیتی) و همچنین مسئولیت پذیری فردی و مسئولیت پذیری اجتماعی نمرات بالاتری کسب کردند. ضمناً، دختران ورزشکار نسبت به دختران غیر ورزشکار و پسران ورزشکار نسبت به پسران غیر ورزشکار مسئولیت بیشتری داشتند (05/0 p? ). از طرف دیگر، سطوح مسئولیت پذیری دانش آموزان دختر و پسر نیز با یکدیگر متفاوت بود. به طورکلی، از دیدگاه والدین و معلمان تربیت بدنی، دختران از نظر ابعاد فردی و پسران از نظر ابعاد اجتماعی مسئولیت پذیری برتر بودند (05/0 p> ). البته از دیدگاه معلمان سایر دروس، دختران در تمامی سطوح مسئولیت پذیری (بجز سطح بی مسئولیتی) به طور معنی داری بالاتر از پسران بودند (05/0 p< ) و از دیدگاه هر سه گروه، سطح بی مسئولیتی دختران نسبت به پسران پایین تر بود(004/0, sig=848/2- z=). همچنین یافته ها نشان دادند بین سطوح مسئولیت پذیری دانش آموزان در کلاس تربیت بدنی و خانه از دیدگاه معلمان و والدین ( 11/0 r= تا 25/0(r= و همچنین بین سطوح مسئولیت پذیری دانش آموزان در کلاس تربیت بدنی و کلاس های دیگر درسی از دیدگاه معلمان ( 22/0 r= تا 43/0(r= رابطه معنی داری وجود داشت. بنابراین، مشارکت در فعالیت های ورزشی می تواند عامل مهمی در رشد مسئولیت پذیری دانش آموزان نوجوان در فعالیت های مدرسه و در خانه باشد. همچنین شرکت در فعالیت های ورزشی می تواند مسئولیت پذیری را در فعالیت های شخصی و تحصیلی بالا ببرد.